Skip to main content

Serdecznie zapraszamy na wystawę:

Eliyahu Fatal, Rafał Jakubowicz | Otwarty rachunek

Wernisaż: 9.04.2022
Czas trwania wystawy: 9.04–18.06.2022

Galeria Le Guern
Katowicka 25, Warszawa


Wystawa „Otwarty rachunek” to spotkanie znających się i współpracujących od lat artystów: Eliyahu Fatala i Rafała Jakubowicza. Prezentuje dwa podejścia do eksploracji języka hebrajskiego w ujęciu konceptualnym sztuki współczesnej. 

Autorski poemat Eliyahu Fatala w formie instalacji przestrzennej zatytułowanej „Melting Symbol” wskazuje fascynację słowem, szerokim potencjałem znaczeniowym i interpretacyjnym języka jako narzędzia i nośnika treści. Poprzez odwoływanie się do kształtów liter Eliyahu Fatal rozważa nad zagadnieniem wieloznacznej pojemności wyrazów. Czerpie przy tym z różnych tradycji, łączy czcionki, kroje i odręczne pismo. W efekcie stawia widza wobec utartych symboli i skojarzeń, doświadczenia konfrontacji zrozumiałego z niezrozumiałym, sacrum i profanum, trwałego wobec tymczasowego. Fatal aranżuje grę pomiędzy literami i pismem, w której wszystko odsyła do czegoś innego. 

Rafał Jakubowicz w pracy „Krew i atrament” nawiązuje do ספר האות (czyt. „Sefer ha-Ot”), ukończonej w 1288 roku Księgi Znaku rabbiego Abrahama ben Samuela Abulafii. Artysta przenosi fragment dzieła w kontekst sztuki współczesnej; interesuje go konceptualny potencjał Kabały pod kątem pracy z tekstem. Bliskość metod wypracowanych przez tradycję kabalistyczną i strategie postkonceptualne sprawia, że dzieło sztuki wykorzystujące język hebrajski oraz inspirowane żydowską tradycją mistyczną można czytać na różnych poziomach: jako dzieło sztuki pojęciowej oraz jako realizację, do analizy której niezbędna jest wiedza z zakresu judaizmu. Jakubowicz określa tę praktykę jako kabalistyczny konceptualizm. Poza wielowymiarowym charakterem języka hebrajskiego, gdzie słowa mają wiele znaczeń i zastosowań, obu twórców łączy także zainteresowanie gematrią. Dzięki przypisaniu każdej literze wartości liczbowej, tworzy Otwarty rachunek, służy do wyostrzania złożonego znaczenia odczytywanej rzeczywistości.


Eliyahu Fatal, ur. w 1974 r. w Jerozolimie (w Izraelu znany jako Eli Petel), jest uznanym, interdyscyplinarnym artystą aktywnym w polu sztuki konceptualnej. W 2000 roku ukończył z wyróżnieniem Wydział Sztuki Bezalel Academy of Arts w Jerozolimie, gdzie od 2002 roku jest wykładowcą. W latach 2011–2019 pełnił funkcję kierownika Wydziału Sztuki na macierzystej uczelni. 
Wystawy indywidualne Eliyahu Fatala były prezentowane, m.in. w Tel Aviv Museum of Art (2007, 2006), Dvir Gallery (2009, 2003), Artists’ Studios, Kav 16 Gallery (2005) w Tel Awiwie (2001), Galerii Miejskiej i Artists’ House w Jerozolimie, Bat Yam Museum (2020), FIAC w Paryżu (2005) oraz AJU w Los Angeles (2018). 
Brał udział w wielu wystawach zbiorowych w Izraelu i zagranicą, w tym w Centre Georges Pompidou w Paryżu (2008), ICA Philadelphia (2011), Martin-Gropius-Bau (2005) i Muzeum Żydowskim w Berlinie (2009), w Haifa Museum of Art (2011, 2021). W Polsce prace Eliyahu Fatala prezentowane były dotąd w Galerii Labirynt w Lublinie (2018) i Muzeum Współczesnym Wrocław (2015). 
Eliyahu Fatal jest laureatem licznych nagród, m.in. nagrody Dizengoffa (2005), nagrody Rappaport dla młodego artysty (2007), nagrodę Ministerstwa Kultury (2009) i wiele innych. 
Prace artysty znajdują się w kolekcjach Tel-Aviv Museum of Art, Israel Museum, Haifa Museum, Ashdod Museum, ORS collection, Leumi Bank collection, Hafenix collection, Paris City Collection. 

Rafał Jakubowicz, ur. 1974. Absolwent Wydziału Wychowania Plastycznego oraz Wydziału Malarstwa Grafiki i Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych oraz Wydziału Neofilologii (specjalność: hebraistyka) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zatrudniony na Uniwersytecie Artystycznym im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, gdzie prowadzi Pracownię Sztuki w Przestrzeni Społecznej. 
Wystawy indywidualne Rafała Jakubowicza odbyły się, m.in. w Galerii Foksal (2004, 2005), CSW Zamku Ujazdowskim (2005, 2006) w Warszawie; Galerii Entropia we Wrocławiu (2002, 2004, 2006); Galerii BWA w Zielonej Górze (2008); Galerii Pies w Poznaniu (2005, 2009, 2010); WRO Art Center we Wrocławiu (2010); Habeer Art and Visual Media Center, Beer-Sheva (2013); Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim (2018). 
Artysta brał udział w wystawach zbiorowych w Polsce i zagranicą, m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2014, 2015, 2016), Centrum Kultury Zamek w Poznaniu (2005); Kunstverein w Wolfsburgu (2005); Kunstverein w Heidelbergu (2006); Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku (2008); Socio-Political Contemporary Art Museum w Jerozolimie (2008); Freies Museum (2009) i Kunstraum Kreuzberg/ Bethanien/Studio 1 w Berlinie (2011); MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie (2012, 2015); TRAFO | Trafostacji Centrum Sztuki Współczesnej w Szczecinie (2019); Miejskiej Galerii Arsenał w Poznaniu (2014, 2020). 
Prace Rafała Jakubowicza znajdują się w kolekcji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie; Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych we Wrocławiu; MWW Muzeum Współczesnego Wrocław; Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie; Miejskiej Galerii Arsenał w Poznaniu. 


Wystawa związana z realizacją tematu Rafała Jakubowicza, pt. Język hebrajski w sztuce artystów konceptualnych i postkonceptualnych w Izraelu w ramach badań statutowych Wydziału Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, finansowanych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na naukę w latach 2016/2021 jako projekt badawczy.

Eliyahu Fatal, Rafał Jakubowicz – Unfinished Business

Exhibition opening: 9.04.2022
Exhibition on view: 9.04-18.06.2022

Galeria Le Guern
Katowicka 25, Warszawa


The exhibition “Unfinished Business” is an encounter between Eliyahu Fatal and Rafał Jakubowicz: artists who have known each other and collaborated for years. It presents two approaches to the exploration of the Hebrew language in the context of contemporary conceptual art. 

Eliyahu Fatal’s poem in the form of a spatial installation entitled “Melting Symbol” stems from a fascination with words and the great potential of language as generator of meanings and interpretations, as a tool, and as a conveyor of content. In referencing the shapes of letters, Fatal reflects on the polysemic capacity of words. He draws from various traditions to combine fonts, typefaces, and handwriting. In effect, he confronts the audience with clichéd symbols and associations and makes them experience a juxtaposition between the comprehensible and the incomprehensible, the sacred and the profane, the permanent and the transient. He orchestrates a game between letters and writing in which every single thing references something other than itself. 

In “Blood and Ink”, Rafał Jakubowicz references ספר האות (pronounced “Sefer ha-Ot”), The Book of the Sign by Rabbi Abraham ben Samuel Abulafia, completed in 1288. Jakubowicz transposes an excerpt from this work into the context of contemporary art because he is interested in the conceptual potential of Kabbalah when applied to text. The proximity of the methods developed by the Kabbalistic tradition to the post-conceptual strategies means that a work of art using the Hebrew language and inspired by the Jewish mystical tradition can be read on different levels: as a work of conceptual art and as a work demanding familiarity with Judaism. Jakubowicz refers to his practice as Kabbalistic conceptualism. Besides appreciating the multidimensionality of Hebrew, whose words have multiple meanings and uses, the two artists also share an interest in gematria. By assigning a numerical value to each letter, gematria sharpens the complex meaning of the reality being read. 


Eliyahu Fatal, born in 1974 in Israel (in his homeland known as Eli Petel), is a reknowned interdisciplinary artist working in the field of conceptual art. In 2000, he graduated with honours from the Faculty of Arts at Bezalel Academy of Arts in Jerusalem, where he has been a lecturer since 2002. From 2011 to 2019, he served as head of the Art Department at his alma mater. Eliyahu Fatal’s solo exhibitions were presented, among others, at the Tel Aviv Museum of Art (2007, 2006), Dvir Gallery (2009, 2003), Artists’ Studios and Kav 16 Gallery (2005) in Tel Aviv (2001), City Gallery, Artists’ House in Jerusalem, Bat Yam Museum (2020), FIAC, Paris (2005) oraz AJU, Los Angeles (2018). He has participated in many group exhibitions in Israel and abroad, including the Centre Georges Pompidou in Paris (2008), ICA Philadelphia (2011), Martin-Gropius-Bau (2005) and the Jewish Museum in Berlin (2009), the Haifa Museum of Art (2011, 2021). In Poland, Eliyahu Fatal’s work has so far been presented at the Labirynt Gallery in Lublin (2018) and the Wrocław Contemporary Museum (2015). Eliyahu Fatal is the recipient of numerous awards, including the Dizengoff Prize (2005), the Rappaport Prize for Young Artist (2007), the Ministry of Culture Award (2009) and many others. His works are in the collections of Tel-Aviv Museum, Israel Museum, Haifa Museum, Ashdod Museum, ORS collection, Leumi Bank collection, Hafenix collection, Paris City collection. 

Rafał Jakubowicz, born in 1974 in Poznań. Graduate of the Academy of Fine Arts and Adam Mickiewicz University in Poznań. Since 2000 lecturer at the University of Arts in Poznań, currently works as Associate Professor of UAP, leading the Studio of Art in Social Space. Since 2013-2016 lecturer at The Department of Asian Studies (Section of Hebrew, Aramaic and Karaim Studies) of Adam Mickiewicz University in Poznań. Published writings in periodicals, art magazines and exhibition catalogues. Since 2005 the member of AICA (International Association of Art Critics). Since 2015 the member of IKG (Internationales Künstlergremium). Since 2017 the member of scientific board of ‘New Criticism’, Polish periodical of philosophy. Rafał Jakubowicz has had numerous solo shows in, among others: Foksal Gallery, Warsaw (2004, 2005); Ujazdowski Castle Centre for Contemporary Art, Warsaw; Entropia Gallery, Wrocław (2002, 2004, 2006); Atlas Sztuki, Łódź; Platán Galeria, Budapest (2007); BWA Gallery, Zielona Góra (2008); Pies Gallery, Poznań (2005, 2009, 2010); WRO Art Center, Wrocław (2010); Habeer Art and Visual Media Center, Beer-Sheva (2013); City Art Center, Gorzów Wielkopolski (2018). The artist has participated in many group exhibitions in Poland and abroad including: The National Center of Contemporary Art, Moscow (2005); Museum of Modern Art, Warsaw (2014, 2015, 2016); ZAMEK Culture Center, Poznań (2005); Kunstverein, Wolfsburg (2005); Królikarnia, Division of the National Museum in Warsaw (2006); Kunstverein, Heidelberg (2006); The Łaźnia Center for Contemporary Art, Gdańsk (2008); Socio-Political Contemporary Art Museum, Jerusalem (2008); Freies Museum, Berlin (2009); Kunstraum Kreuzberg/ Bethanien/ Studio 1, Berlin (2011); MOCAK Museum of Contemporary Art, Cracow (2012, 2015); TRAFO | Trafostation Centre of Contemporary Art, Szczecin (2019); National Museum, Cracow (2019); City Gallery Arsenal, Poznań (2014, 2020). His works are part of the collection of: Zacheta – National Gallery of Art in Warsaw; Lower Silesian Society of Zacheta Fine Arts in Wrocław; Wrocław Contemporary Museum; Zacheta Contemporary Art Collection, Szczecin; City Gallery Arsenal, Poznań.


Exhibition related to the realisation of Rafał Jakubowicz’s theme, entitled “Hebrew Language in the Art of Conceptual and Post-Conceptual Artists in Israel”, within the framework of statutory research of the Department of Art Education and Curating at the Magdalena Abakanowicz University of Arts in Poznań, funded by the Ministry of Science and Higher Education for science in 2016/2021 as a research project.

  • Author: Agata Tratwal
  • Published on: 01.04.2022, 09:48
  • Last edit: 09.12.2022, 13:10